De ziekte van Lyme is lastig te diagnosticeren en behandelen. Hieronder deel ik wat ik heb geleerd over deze ziekte in de hoop dat dit kan dienen voor anderen. Mocht je specifieke vragen hebben kijk ik graag met je mee, gebruik dan even het contactformulier.
Alle informatie die je hieronder kunt lezen heb ik verzameld uit eigen ervaring en research. Ik beweer dus niet dat dit DE waarheid is. De ziekte van Lyme bij paarden is erg onduidelijk en helaas weten we niet veel. Maar juist daarom vind ik het zo belangrijk om de beschikbare kennis te bundelen en te delen.
Wat is de ziekte van Lyme
De ziekte van Lyme wordt veroorzaakt door de Borrelia bacterie. Deze wordt overgedragen op mens en dier via de teek. Niet iedere teek is besmet met de Borrelia bacterie en je vind ze voornamelijk in hoog gras en struiken. Je kunt zien hoeveel tekenbeten met Lyme er zijn in Nederland op bijvoorbeeld Tekenradar.
Wanneer een teek met de ziekte van Lyme je bijt, verschijnt er (haast altijd) een rode kring om de beet heen. Helaas is deze kring niet goed zichtbaar bij paarden en kunnen we dit dus niet als indicatie gebruiken. Men zegt dat een teek met de Borrelia bacterie na pakweg 72 uur 100% zeker de bacterie heeft overgedragen. Hoe langer je de teek meedraagt hoe groter de kans op besmetting dus.
Symptomen
- Doffe vacht, lange haren
- Futloos
- Weinig bespiering
- Schraal
- Ontstoken/pijnlijke gewricht(en)
- Niet drachtig kunnen worden
- Maanblindheid
- Hersenvliesontsteking
Diagnose
De ziekte van Lyme kun je testen door middel van een bloedtest. Je test dan op een titer van antistoffen tegen de Borrelia bacterie. De bloedtest geeft geen 100% zekerheid. Zo kun je de antistoffen in het bloed pas 6-8 weken na de infectie meten. Aan het begin van de infectie is de bloedtest dus nog niet betrouwbaar. Erna geven de antistoffen enkel aan dat het paard in contact is geweest met de Borrelia bacterie en is het dus niet altijd noodzakelijk dat het dier de ziekte van Lyme ontwikkelt. Zeker wanneer het paard een grenswaarde heeft is er weinig uit te concluderen.
Vaak nemen dierenartsen deze uitkomst dus mee maar wordt er pas een diagnose Lyme gesteld wanneer het paard ook symptomatisch is.
Het is blijkbaar ook mogelijk om de teek zelf te testen, je kunt de teek dan opsturen naar het laboratorium. Wanneer deze positief test voor de Borrelia bacterie kun je erna adequaat reageren.
Men spreekt vaak over een ‘vroege’ en een ‘late’ fase. Waarbij de ziekte in de vroege fase nog goed te behandelen is en dit over tijd steeds lastiger wordt. Dit komt omdat de bacterie zich gaat nestelen in lastig te bereiken weefsels waardoor de antibiotica steeds minder effectief wordt. Het is dus belangrijk dat de ziekte zo snel mogelijk gediagnosticeerd en behandeld wordt. Bij paarden ligt het omslagpunt waar de ziekte chronisch word ongeveer rond de 6-12 maanden na besmetting.
Behandeling
De standaard behandeling is het oraal toedienen van antibiotica. Oxytetracycline is een vorm van antibiotica die effectief is gebleken tegen de Borrelia bacterie. De behandeling voor Lyme is overigens niet zo duur, want deze antibiotica kost relatief gezien weinig geld.
In mijn ervaring begin je heel snel verbetering te zien in het paard zodra de behandeling aanslaat. Het paard wordt opgewekter, komt aan en krijgt spiermassa terug. Wanneer het paard als gewrichtsschade heeft opgelopen is mijn ervaring dat dit niet verholpen kan worden met de antibioticakuur. De gewrichtsschade die is aangericht door de bacterie was in mijn ervaring niet meer terug te draaien. Uiteraard zal de ernst van de gewrichtsschade per paard verschillen en hiermee dus ook de prognose.
Biofilm
De Borrelia bacterie is erg lastig te bestrijden omdat het een biofilm vormt die het beschermt tegen de antibiotica en het immuunsysteem van het paard. Het functioneert als een soort beschermlaag. Het lastige bij Lyme is dat er dus vaak bacteriën overleven na de behandeling. Deze kunnen zich na de behandeling weer opnieuw gaan vermeerderen waardoor je Lyme opnieuw kan oplaaien.
Meer informatie over de biofilm kun je lezen in onderstaande onderzoeken:
“Organisms in biofilms are particularly difficult to eliminate because their antibiotic resistance can be as much as 1000-fold greater than that of their free-living counterparts [35,36,37]. The biofilm resistance is based upon multiple mechanisms, such as incomplete penetration of the antibiotics into the matrix, inactivation of antibiotics by altered microenvironment within the biofilm, and a highly protected, resistant bacterial population [38,39,40]. In the past few years we have provided substantial evidence that B. burgdorferi sensu lato and stricto are indeed capable of forming biofilms in vivo and in vitro”
The Long-Term Persistence of Borrelia burgdorferi Antigens and DNA in the Tissues of a Patient with Lyme Disease
“B. burgdorferi can switch from motile cellular forms into several defensive morphological forms such as round bodies, stationary phase, persister cells, and biofilm. Transition between different morphologies represents an adaptation strategy to survive in unfavorable environmental conditions, including pH variations, nutrient starvation, host immune system attacks, or the presence of antimicrobial agents.”
The Emerging Role of Microbial Biofilm in Lyme Neuroborreliosis
Alternatieve behandelingen
Monolaurine
Monolaurine is in een onderzoek effectief gebleken tegen de Borrelia bacterie. Het heeft antibacteriële en antibiofilm eigenschappen. Vooral dat laatste is belangrijk, omdat juist de biofilm maakt dat de antibiotica soms niet effectief is. Laurinezuur wordt in het lijf omgezet in monolaurine. Laurinezuur is een bestanddeel in onder andere kokosolie.
Meer hierover kun je lezen in dit onderzoek:
“The most effective antimicrobial compounds against all morphological forms of the two tested Borrelia sp. were baicalein and monolaurin. This might indicate that the presence of fatty acid and phenyl groups is important for comprehensive antibacterial activity.”
In vitro evaluation of antibacterial activity of phytochemicals and micronutrients against Borrelia burgdorferi and Borrelia garinii
Er is een paardenvoer op basis van kokosolie genaamd Powerstance Copra. Kokos is een vetsoort en daarmee ook een goede vorm van energie, maar het zou volgens bovenstaand onderzoek dus ook effectief kunnen werken tegen de borrelia bacterie.
Jood
Jood kwam overigens ook goed uit de test in bovenstaand onderzoek en is aanwezig in o.a. zeewier. Dit is een supplement dat je kunt voeren aan je paard. Jood is daarnaast ook goed voor de schildklier, welke een belangrijke functie heeft in je hormoonhuishouding.
Voorkomen is beter dan genezen
Immuunsysteem
Het sterk houden van het immuunsysteem van je paard is essentieel voor zijn gezondheid in relatie tot allerlei ziektes, waaronder ook ziektes van buitenaf zoals Lyme. Zorg ervoor dat je paard zijn immuunsysteem op peil kan houden met o.a. de juiste voeding en zo min mogelijk (langdurige) stress. Daarbij kan een periodieke behandeling bij de osteopaat helpen om het paard in balans (homeostasis) te houde
Er zijn mensen met de diagnose Lyme die relatief symptoomvrij kunnen leven zolang hun lijf in balans is en ze niet worden blootgesteld aan langdurige stress. Zodra die balans verstoord wordt krijgen ze ook meer klachten van de Lyme. Het lijkt me aannemelijk dat dit voor paarden ook zo werkt.
Bronnen van (langdurige) stress bij paarden zijn:
- Verkeerde voeding (lange periodes zonder ruwvoer, grote hoeveelheden granen per voerbeurt)
- Geen contact met soortgenoten
- Stressvolle training
- Niet voldoende vrijheid om te kunnen bewegen
- Veel verhuizen / transporteren
- (Chronische) pijn
Probeer bovenstaande tot een minimum te beperken en je paard zo stressvrij mogelijk te houden.
Kokosolie smeren
Teken ervaren dit spul als ‘zeer onprettig’ en bijten zich hierdoor niet vast. Het lijkt me lastig om je paard hiermee in de smeren, maar je zou dit wellicht op je eigen huid kunnen smeren wanneer je met een korte broek het bos in gaat.
Knoflook
Men zegt dat het werkt om knoflook te voeren, het paard gaat hiervan onaangenaam ruiken. Dit werkt niet alleen tegen vliegen en dazen maar ook tegen teken. Ik heb hier zelf geen ervaring mee. Wel wordt ook genoemd dat knoflook kan leiden tot bloedarmoede bij dieren. In knoflook zit het stofje N-propyl disulfide en dit kan door dieren niet worden afgebroken. Dit stofje breekt rode bloedcellen af en leidt op die manier tot bloedarmoede. Ik zou aanraden om hier eerst verder in te duiken alvorens je het gaat toedienen.
Controleren
En uiteraard; check je paard regelmatig op teken en verwijder deze op de voorgeschreven manier.
- Pak de teek zo dicht mogelijk op de huid bij de kop beet.
- Knijp niet in het lichaam van de teek.
- Trek met een puntige pincet, een tekentang of tekenkaart de teek voorzichtig recht uit de huid.
- lrriteer de teek niet met olie, alcohol of vuur. Dit verhoogt de kans op besmetting!
- Desinfecteer het bijtwondje na verwijdering van de teek met alcohol 70% of jodium en was je hand en met zeep.
- Desinfecteer de tekentang/tekenpincet na gebruik in kokend water of op een door de fabrikant aangegeven manier.
- Heb je bij jezelf een teek verwijderd, markeer de plek en noteer de datum in je agenda.
Meer over het verwijderen van een tik vind je hier.
Dit artikel dient als informatiebron en bevat mijn persoonlijke ervaringen en onderzoek. Het vervangt geen consult bij de dierenarts of andere therapeut. Raadpleeg een dierenarts bij twijfel.
Bronnen:
www.tekenradar.nl
https://www.holistischdierenarts.nl/knoflook-en-paarden/
https://en.wikipedia.org/wiki/Monolaurin
https://www.tekenbeetziekten.nl/paarden/
https://sfamjournals.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/jam.12970
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6287027/
https://www.mdpi.com/2079-6382/8/4/183/htm
https://www.my-msd-animal-health.nl/